Article

In de schijnwerpers #10: Mohamed Chairi van het Amsterdams Andalusisch Orkest

De zoektocht naar een verborgen verleden

Mohamed Chairi heeft een druk schema: hij werkt full-time bij de reclassering, volgt een opleiding aan de PABO, en speelt zaalvoetbal in de Eredivisie. Maar boven alles is hij de bevlogen orkestleider van het Amsterdams Andalusisch Orkest. Hij legt zijn ziel en zaligheid in de spirituele muziek uit Andalusië, het oude centrum van de wereld, en is vastbesloten om de onbekende geschiedenis en traditie van Al-Andalus uit de vergetelheid te halen.

Nieuw-West Express sprak met Mohamed over muziek die verbroedert, zijn droom van een Andalusisch conservatorium en de zoektocht naar een verborgen verleden.

Mohamed Chairi

Hoe ben je in Nieuw-West beland?

Eigenlijk doordat ik mijn hart heb gevolgd. Ik ben geboren en getogen in de Staatsliedenbuurt, maar ik moest en zou mij de Andalusische muziek eigen maken. En voor ik het wist, fietste ik met een viool op mijn rug naar de muzieklessen van Mohsin al Haddad, in jongerencentrum Argan. Dat zat eerst in Osdorp, later op de Overtoom, en uiteindelijk weer in Nieuw-West (Slotervaart). Mohsin leerde mij op de klassieke manier viool spelen, eigenlijk tot mijn grote ongenoegen want ik wilde het liefst direct op de traditioneel Andalusische manier leren spelen.

Ook begon ik vanaf mijn 19e bij zaalvoetbalclub Palestra, gevestigd op het Allebéplein. Zo leerde ik veel mensen kennen in Nieuw-West. Mijn vrienden op de club vroegen me ook regelmatig om mijn viool mee te nemen naar uitwedstrijden, om het een beetje gezelliger te maken in de bus [lacht]. Veel van die jongens volgen mijn bezigheden nog steeds.

En natuurlijk begon het AAO op een gegeven moment ook op te treden in Nieuw-West, bijvoorbeeld in theater De Meervaart. Daarnaast nam ik in 2012 namens het AAO deel aan Project Larache, een cultureel programma van Yassine Boussaid, dat gestart is in Nieuw-West. Voor dit project bezochten we met een delegatie van Amsterdamse instellingen een achterstandswijk in Larache, Marokko. In het kader van kennisuitwisseling gaf ik daar bijna twee weken lang muziekles in cultureel jongerencentrum ‘Dar Amsterdam’ (= het huis van Amsterdam). Samen met lokale professionals ontwikkelde het AAO een muziekprogramma voor kinderen en jongeren uit die achterstandswijk, waarbij de focus op het Andalusisch repertoire lag.

Het AAO vindt het fantastisch om zijn steentje bij te dragen aan dat project, daarom zijn we dit jaar nog twee keer teruggegaan. Het is belangrijk om die kinderen te blijven volgen. En de laatste keer dat we in Larache waren, afgelopen juni, hebben we tijdens een landelijk kunst- en cultuurfestival een optreden gegeven, waarvan een deel nog is uitgezonden op de Marokkaanse televisie.

Festival in Larache

Waarom is Nieuw-West ‘the place to be’?

Het Amsterdams Andalusisch Orkest beschouwt Nieuw-West als een belangrijke kweekvijver voor talent. Hier wonen relatief veel jongeren met een Marokkaans-Nederlandse achtergrond. Zij kennen de verhalen uit Andalusië van hun opa en oma, maar zijn zelden of nooit op de hoogte van de zeggingskracht van deze geschiedenis. Dat geldt trouwens ook voor jongeren met een andere culturele achtergrond. De Europees-Andalusische geschiedenis wordt nauwelijks behandeld op school, dat merk ik zelf ook als pabo-docent. Het is een vergeten hoofdstuk, en dat is jammer want het gaat om een mooie periode die een brug kan zijn tussen het Westen en het Oosten. Joden, christenen en moslims leefden vrij en tolerant samen. Dat zou ik ook graag meer hier in Nieuw-West zien, in plaats van het wij-zij denken. Kijk eerst naar jezelf en zuiver je hart, voor je een ander beoordeelt.

Wat vind jij de mooiste plek in Nieuw-West?

Dat is het uitzicht over de Oostoever. Laatst verzorgde het Amsterdams Andalusisch Orkest een optreden tijdens het foodfestival Smaakboulevard bij de Sloterplas. We stonden met onze rug naar het Theater de Meervaart, en speelden dus met ons gezicht naar het water. Ontzettend mooie plek om te zitten, zowel 's zomers als 's winters. Vanaf het podium keken we uit over de Oostoever in de verte, en dat bracht me heel even terug naar het Andalusische rijk. Het zicht op de ruimte, het uitgestrekte water... Tijdens het optreden voelde het bijna alsof we speelden aan het hof van een koning.


Sloterplas uitzicht Oostoever

Als je iets zou moeten toevoegen aan Nieuw-West, wat zou dat dan zijn?

Deze vergeten geschiedenis van Al-Andalus, het gaat immers om een stukje Europese geschiedenis. Dat is waarom we de verhalen in het Nederlands zingen, omdat we zoveel mogelijk mensen willen bereiken. Ik zou deze geschiedenis en de onbekende traditie willen door laten dringen in de harten van de mensen in Nieuw-West. Dat de Andalusische traditie onbekend is, bleek laatst nog. We moesten optreden en een muziektechnicus had de microfoons klaargezet voor de violisten. Op schouderhoogte. ‘Leuk,' zei ik, 'maar we spelen viool op de knie.’ Dat was de eerste keer dat hij zoiets meemaakte [lacht].

Met de viool op de knie

Verder is het mijn droom om in de verre toekomst een Andalusisch conservatorium op te richten, in Nieuw-West. Dat zou fantastisch zijn, zo'n plek waar aan talentontwikkeling wordt gedaan en waar theater, muziek en dichtkunst bij elkaar komen.

Het conservatorium van Tetouan (BRON: Ahmed Elfakir)

Hoe zie jij de toekomst van Nieuw-West?

Heel simpel: een toekomst vol met muziek, theater & dichtkunst. En hopelijk een echt conservatorium, net als in Tetouan, waar mensen met allerlei achtergronden de Andalusische muziek kunnen bestuderen. Niet alleen de zogenaamde autochtone Nederlanders, maar ook Surinaamse Nederlanders, Marokkaanse Nederlanders en ga zo maar door.

Op zondag 3 november zal het Amsterdam Andalusisch Orkest theater, muziek en dichtkunst samenbrengen, met de voorstelling Ma Kundu Adri. Dit zal plaatsvinden tijdens het evenement Soirée Andaluse in Podium Mozaïek. Ma Kundu Adri gaat over de manier waarop sommige gezinnen werden verdreven, zij namen de sleutel van hun huis mee, voor als ze later terug zouden keren. Die sleutel hebben ze nog steeds vaak, al zijn ze nooit teruggekeerd. Maar het stuk gaat ook over de vriendschappen en de saamhorigheid van de Andalusische tijd, over de verschillende culturen die toen met elkaar leefden. Het was een tijd waarin iedereen door één deur kon. De voorstelling gaat dus over het verhaal van Al-Andalus, het huidige Iberië, en de betekenis daarvan voor de samenleving nu. Het is een zoektocht naar verborgen verleden.


Aanstaande zondag (3 november 2013) treedt het Amsterdams Andalusisch Orkest op met Ma Kundu Adri tijdens het Storytelling Festival in Podium Mozaïek.

Geïnteresseerd in het ontstaan van het orkest? Neem dan hier een kijkje.

All rights reserved