Ontwerpend onderzoek

Onderdeel van: Wijkateliers, Over wijkecologie

Met het perspectief van 'een wijkecologie' en de aanname dat ontwerpen op wijkniveau zou bijdragen aan een circulair en samenhangend systeem, namen we eind 2014 het initiatief om, met een groep bewoners en organisaties, van de Wildemanbuurt een plek te maken waar meer gedeeld wordt opdat de wijk kan bijdragen aan een circulaire stad. Onze specifieke insteek daarbij is een sociaal-duurzame ontwerpbenadering.

Context en opgave

In het project lag de nadruk op:

  1. onderzoek naar hoe kwaliteiten als lokaliteit, delen & verbinden, duurzaamheid én ruimtelijke kwaliteit zich tot elkaar verhouden bij het ontwerpen van relaties;
  2. het ontwerpen van verbindingen tussen innovatieve technologie en sociale processen;
  3. het vormgeven aan gezamenlijke / gedeelde plekken in en met de buurt.

Met het project Wijkecologie Wildeman voerden we verkenningen uit en maakten we ‘ontwerpen’ - samen met de bewoners en betrokkenen - ten behoeve van een duurzame leefomgeving in de Wildemanbuurt. We zetten het woord ontwerpen in eerste instantie tussen aanhalingstekens, want wat wij eronder verstaan omvat veel meer dan het conventionele idee van ruimtelijke ontwerpen en fysieke infrastructuur van een buurt. En we spreken bewust van een ‘leefomgeving’ waarin sociale en ecologische aspecten minstens zoveel onderdeel zijn van de gezamenlijke ‘ontwerpopgave’ als de fysieke en ruimtelijke omgeving.

De duurzame ontwerpopgave gaat steeds meer om het ontwerpen van verbindingen en relaties, met nabijheid en samen delen als belangrijke ingrediënten in het vormgeven van een plek. In Wijkecologie Wildeman zouden we deze ingrediënten, als centrale concepten voor een ‘model’ van social/sustainist ontwerpen, uitvoerig aan bod laten komen in een activiteitenprogramma –met workshopprogramma’s tot buurtmakersfestivals en reflectiemomenten. Deze veelheid aan activiteiten zouden de bouwstenen vormen van: 1) plekken als ‘hub’ voor sociale, ruimtelijke en fysieke stromen (de ‘circulaire stadswijk’); 2) een gemeenschappelijke taal; en 3) ’tools’ voor een proces van sociaal-duurzaam co-design gebaseerd op nabijheid.