Artikel

Sloten

Dorp, inmiddels onderdeel van Amsterdam

Sloten is een dorp en de naam van een voormalige gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Per 1 januari 1921 werd de gemeente Sloten geannexeerd door de gemeente Amsterdam. De gemeente Sloten omvatte behalve het dorp Sloten ook de Vrije Geer en de dorpen Osdorp en Sloterdijk. Reeds in 1896, toen de gemeentegrens in het oosten nog de Kostverlorenvaart was, werd een gedeelte van de plattelandsgemeente door Amsterdam geannexeerd, hierin werd de Staatsliedenbuurt gebouwd. Sloten ligt in het zuidwesten van de stad als onderdeel van het stadsdeel Nieuw-West. Sinds 1962 is er een Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp.

Sloterkerk - reliwiki

Foto: Reliwiki

Geschiedenis
Het gemeentewapen van de voormalige gemeente Sloten. De ster symboliseert Sloterdijk, de hangsloten staan voor Sloten, de driehoek voor de Vrije Geer en de os voor Osdorp.
De oudste vermelding van Sloten dateert uit 1063, zo'n twee eeuwen van vóór die van Amsterdam, toen er sprake was van een kapel te Sloton nabij de zuidwestpunt van de Slootermeer (thans Sloterplas). Sinds 1175 ligt het dorps met de kerk op een terp aan de huidige Sloterweg, maar bij het Slootermeer bleef nog eeuwenlang het 'Oud Kerkhof' liggen. In de Middeleeuwen had Sloten een grote bakstenen kerk, die in 1573 door de Geuzen werd verwoest tijdens het Beleg van Haarlem. De in de 17e eeuw herstelde (nu protestantse) Sloterkerk werd wegens bouwvalligheid door de huidige Waterstaatskerk vervangen (bouwjaar 1861). In 1901 kwam de katholieke Sint-Pancratiuskerk er bij. Deze kerk is het eerste uitgevoerde werk van architect Jan Stuyt.

De inwoners van Sloten leefden voornamelijk van visvangst, veeteelt en tuinbouw. Het nabije Haarlemmermeer was een constante bedreiging voor het veenland. Aan de zuidwestkant van Sloten gingen in de loop der eeuwen grote stukken land verloren door de 'Waterwolf'. Ook twee dorpen, Rijk en Nieuwerkerk, verdwenen in de golven. Een grote overstroming in 1836 leidde tot het besluit tot inpoldering van het Haarlemmermeer.

Tot 1529 was Sloten voornamelijk op Haarlem georiënteerd, maar in dat jaar verdobbelde landheer Reinoud III van Brederode zijn bezittingen en viel Sloten toe aan de stad Amsterdam. Na de napoleontische tijd werd Sloten in 1816 een aparte gemeente, los van Amsterdam. Toen werd ook het hier afgebeelde gemeentewapen vastgesteld.

Het dorp lag aan de 'Heilige Weg' van Haarlem naar pelgrimsoord Amsterdam, bekend van het 'Mirakel' uit 1345. De Sloterweg was tot het begin van de 16e eeuw de belangrijkste landverbinding tussen Amsterdam en de rest van Holland, totdat de landengte naar Haarlem door de golven werd weggeslagen.

Het Slootermeer werd in 1644 ingepolderd en drie eeuwen later, tussen 1948 en 1956, vergraven tot Sloterplas. Ook het nabijgelegen Nieuwe Meer werd door zandwinning sterk vergroot. De oudste molen bij het dorp Sloten, de Riekermolen, moest hiervoor in 1956 verdwijnen en verhuisde naar de Kalfjeslaan bij de Amstel. Sinds 1991 heeft Sloten een nieuwe molen, die als een van de weinige in Holland (bijna) iedere dag voor publiek geopend is. De Molen van Sloten beschikt bovendien over een lift. Sinds april 2005 is het complex uitgebreid met een Kuiperijmuseum.

Voorts staat er in het dorpscentrum nog een oude 'banpaal' uit 1794 en is er het kleinste politiebureau van Nederland. Tussen 1918 en 1925 had Sloten een tramverbinding via de Sloterweg met de Overtoomse Sluis. De Gemeentetram Sloten ging na de annexatie in 1921 op in de Gemeentetram Amsterdam. Deze verving de paardentram door een tractortram, die in 1925 plaats maakte voor een busverbinding.

In de loop van de twintigste eeuw werd het grootste deel van de vroegere landelijke gemeente Sloten bebouwd met nieuwbouwwijken van Amsterdam. Voor 1940 de wijken van Plan West, na 1945 de Westelijke Tuinsteden.

In de jaren negentig werd op de plaats van het Tuinbouwgebied Sloten de woonwijk Nieuw Sloten gebouwd. In een poging verdere inklemming van het oude dorp door nieuwbouwwijken en infrastructuur tegen te gaan, werd door dorpsbewoners een referendum aangevraagd over de aanleg van een tramspoor door en gedeeltelijke bebouwing van het 'Weilandje van Sloten'. Met dat tramspoor wilde de gemeente lijn 2 doortrekken naar de verder westelijk gelegen nieuwbouwwijk De Aker. Het referendum, gehouden op 17 mei 1995, werd een overwinning voor de aanvragers, en daarmee een van de weinige referenda die negatief uitvielen voor de gemeente. In 2003 werd hier Natuurpark Vrije Geer geopend, in een veenweidegebied met een eeuwenoud middeleeuws en ongeschonden slotenpatroon. Grenzend aan het oude dorp ligt het Sportpark Sloten met een overdekte wielerbaan. Aan de andere kant van het dorp verscheen in de jaren negentig de nieuwbouwwijk De Aker.

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Alle rechten voorbehouden